Từ ngày 1/8/2025, nhiều doanh nghiệp xăng dầu đã thực hiện thí điểm bán xăng sinh học E10 trên địa bàn thành phố Hà Nội, Thành phố Hải Phòng và Thành phố Hồ Chí Minh, nhằm chuẩn bị cho việc triển khai lộ trình mới của Chính phủ về việc sử dụng xăng sinh học bảo vệ môi trường trên toàn quốc từ đầu năm 2026.
Xăng sinh học E10 là gì?
Xăng E10 tại Việt Nam là loại xăng sinh học, được tạo nên bởi hỗn hợp gồm 90% xăng khoáng thông thường và 10% ethanol sinh học. Loại ethanol này được sản xuất chủ yếu từ các nguyên liệu có nguồn gốc nông nghiệp dồi dào trong nước.
Nguyên liệu chính sản xuất Ethanol bao gồm những gì?
Nguồn nguyên liệu chính để sản xuất ethanol dùng để pha chế xăng E10 ở Việt Nam bao gồm:
- Sắn (khoai mì): Đây là nguồn nguyên liệu chủ lực và phổ biến nhất. Sắn lát khô được đưa vào các nhà máy để lên men và chưng cất tạo ra cồn ethanol. Top 10 tỉnh có diện tích trồng sắn (khoai mì) lớn nhất nước gồm: Tây Ninh, Gia Lai, Kon Tum, Đắk Lắk, Sơn La, Yên Bái.
- Mía đường: Mật rỉ đường, một phụ phẩm của ngành sản xuất đường, là nguyên liệu quan trọng thứ hai được sử dụng để sản xuất ethanol. Các tỉnh có diện tích trồng mía lớn nhất năm 2024 gồm: Gia Lai, Thanh Hoá, Quảng Ngãi, Trà Vinh, Sóc Trăng.
- Ngô (bắp): Tương tự như sắn, ngô cũng là loại cây nông nghiệp chứa nhiều tinh bột, thích hợp cho quá trình lên men sản xuất ethanol.
- Các phế phẩm nông nghiệp khác: Ngoài các nguyên liệu chính kể trên, các loại phế phẩm nông nghiệp chứa tinh bột hoặc xenluloza khác cũng có tiềm năng được sử dụng.
Quy trình sản xuất Ethanol dùng trong xăng sinh học E10
Ethanol sinh học được sản xuất thông qua quá trình lên men các sản phẩm nông nghiệp kể trên. Tinh bột trong các nguyên liệu như sắn và ngô được chuyển hóa thành đường, sau đó được lên men bởi nấm men để tạo ra cồn (ethanol). Hỗn hợp sau lên men sẽ được chưng cất để thu được ethanol gần như tinh khiết, sau đó được tách nước để đạt tiêu chuẩn làm nhiên liệu trước khi phối trộn với xăng.
Việc sử dụng các nguồn nguyên liệu nông nghiệp này không chỉ giúp đảm bảo an ninh năng lượng và giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch mà còn góp phần giải quyết đầu ra cho nông sản, tạo thêm thu nhập cho người nông dân Việt Nam.
Phân tích những cổ phiếu có thể hưởng lợi từ xăng sinh học E10
Phân tích chứng khoán A-Z sẽ điểm qua những cổ phiếu trên sàn chứng khoán Việt Nam đang kinh doanh nguyên liệu sắn (khoai mì), mía đường dùng để sản xuất Ethanol dùng trong xăng sinh học E10.
1. Đường Quảng Ngãi (mã chứng khoán: QNS)
Đường Quảng Ngãi QNS là doanh nghiệp hàng đầu về mía đường tại Việt Nam với nhãn hiệu đường An Khê, ngoài ra QNS còn có sản phẩm sữa đậu nành rất nổi tiếng với thượng hiệu Vinasoy và Fami. Hiện tại cổ phiếu QNS đang được niêm yết trên sàn Upcom, với vốn hoá gần 18.000 tỷ đồng. Cổ phiếu QNS với tình hình tài chính rất lành mạnh, tỷ lệ nợ vay thấp, kinh doanh ổn định nên thường xuyên chi trả mức cổ tức khá cao đều đặn hàng năm.
 |
| Báo cáo kết quả kinh doanh và chỉ số tài chính của Đường Quảng Ngãi QNS |
Công ty Đường Quảng Ngãi (QNS) đã có nghị quyết thông qua chủ trương đầu tư dự án nhà máy sản xuất cồn ethanol nhiên liệu tại xã Thành An, thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai. Nhà máy có công suất 200.000 lít/ngày, sản xuất các sản phẩm như Ethanol dùng cho nhiên liệu, Alcohol dùng cho thực phẩm, Cacbon dioxit lỏng, men sấy khô và dầu Fusel. Dự án có tổng vốn đầu tư gần 1.742 tỷ đồng, diện tích đất sử dụng gần 87.000 m2 và dự kiến triển khai từ 16/11/2025 đến 15/11/2027.
Gần đây, ông Võ Thành Đàng - phó chủ tịch hội đồng quản trị kiêm tổng giám đốc Đường Quảng Ngãi, và các cổ đông nội bộ khác thường xuyên đăng ký mua vào cổ phiếu QNS.
2. Nông sản Thực phẩm Quảng Ngãi (mã chứng khoán: APF)
Công ty Nông sản Thực phẩm Quảng Ngãi APF có 12 đơn vị trực thuộc, 8 công ty con và 1 công ty liên kết, chuyên hoạt động sản xuất - kinh doanh tinh bột sắn với tổng công suất lên đến trên 4.000 tấn SP/ngày; sản lượng hàng năm đạt từ 600.000 tấn SP tinh bột sắn các loại, trong đó có trên 95.000 tấn SP tinh bột sắn biến tính. Ngoài sản xuất tinh bột sắn công ty còn có nhà máy cồn với sản lượng hàng năm đạt 30.000 m3 cồn thực phẩm. Hiện nay, APFCO là thương hiệu hàng đầu về sản xuất và xuất khẩu tinh bột sắn ở khu vực Đông Nam Á.
Cổ phiếu APF từng tăng giá gấp 5 lần tính từ năm 2020 đến nay, nông sản APF cũng thường xuyên chi trả cổ tức bằng tiền mặt đều đặn hàng năm cho các cổ đông. Mặc dù từ năm 2024 giá tinh bột sắn và sắn lát khô giảm mạnh, gần như thấp nhất trong vòng 10 năm qua, khiến cho lợi nhuận APF giảm sút nhưng ban lãnh đạo vẫn giữ niềm tin giá tinh bột sắn sẽ sớm tăng trở lại nên họ đã mua vào cổ phiếu APF.
 |
| Tình hình tài chính của cổ phiếu tinh bột sắn Quảng Ngãi APF |
3. Nông lâm sản thực phẩm Yên Bái (mã chứng khoán: CAP)
Công ty Cổ phần lâm nông sản thực phẩm Yên Bái tiền thân là Nhà máy giấy Yên Bái được thành lập năm 1972. Đến năm 1994 được thành lập lại và đổi tên là Công ty chế biến Lâm nông sản thực phẩm Yên Bái. Tháng 10/2004 chuyển đổi thành Công ty cổ phần Lâm nông sản thực phẩm Yên Bái. Đơn vị được đánh giá là một trong những doanh nghiệp có lợi thế bởi có trụ sở và các nhà máy nằm ngay trên địa bàn có vùng nguyên liệu dồi dào cho lĩnh vực sản xuất chế biến lâm nông sản. Giấy đế và gia công giấy vàng mã xuất khẩu. Ngoài ra Nông sản Yên Bái CAP còn chế biến xuất khẩu tinh bột sắn và sắn lát khô.
Cổ phiếu nông sản Yên Bái CAP có thể được xem là siêu cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam, từng tăng giá hơn 100 lần tính từ năm 2011. Hơn 1 năm nay, giá sắn xuất khẩu giảm mạnh cùng với tình hình địa chính trị căng thẳng, lạm phát cao khiến cho lợi nhuận của cổ phiếu CAP đi xuống rất thấp trong các quý gần đây nhất. Đối mặt với những khó khăn khách quan, nhưng cổ phiếu CAP vẫn duy trì tỷ lệ cổ tức tiền mặt rất cao mỗi năm, thường xuyên trả cho cổ đông mức cổ tức 3000đ đến 5000đ mỗi cổ phiếu. Hơn nữa, doanh nghiệp gần như không sử dụng đòn bẩy nợ, tỷ lệ thanh toán lãi vay thường ở mức mức 0.
Mặc dù tình hình kinh doanh các quý gần đây của nông sản Yên Bái không khả quan khiến cho giá cổ phiếu CAP lao dốc từ mức đỉnh 65.000đ/1cp xuống mức hiện tại là 38.600đ/1cp, nhưng ban lãnh đạo và cổ đông lớn vẫn giữ niềm tin vào cổ phiếu nông sản Yên Bái CAP, bằng chứng là họ thường xuyên đăng ký mua cổ phiếu CAP.
 |
| Cổ đông lớn và nội bộ thường xuyên mua vào cổ phiếu tinh bột sắn CAP |
Quan điểm của Phân tích chứng khoán A-Z về các cổ phiếu mang tính chu kỳ
Các cổ phiếu như Đường Quảng Ngãi QNS, nông sản Quảng Ngãi APF, và Lâm nông sản Yên Bái CAP phụ thuộc vào nhiều giá cả xuất khẩu nông sản, sản lượng, lạm phát, áp lực cạnh tranh của các nước có thế mạnh về mía đường, sắn khoai mì như Brazil, Thái Lan, Ấn Độ... Các yếu tố khó lường trước này tạo nên tính chu kỳ kinh doanh, nghĩa là sản lượng và giá cả của mía đường hay sắn có thể tăng hoặc giảm đáng kể ở các thời điểm khác nhau trong năm hoặc kéo dài nhiều năm. Trên thị trường chứng khoán các doanh nghiệp như QNS, APF, CAP được xếp vào nhóm cổ phiếu chu kỳ.
Với hầu hết các cổ phiếu, tỷ lệ P/E thấp được coi là một điều tốt lành, nhưng với các cổ phiếu chu kỳ thì điều này lại ngược lại. Chỉ số P/E thấp của các công ty chu kỳ là dấu hiệu cho thấy công ty đang ở vào khúc cuối của giai đoạn thịnh vượng”, trích cuốn sách Đánh bại Phố Wall của Peter Lynch.
Những năm giá cả nông sản tăng cao, lợi nhuận của các cổ phiếu chu kỳ này sẽ rất đột biến dẫn đến chỉ số P/E cực thấp có khi P/E chỉ dao động từ 2 đến 8 lần. Nhiều nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm cho rằng mua được món hời khi nhìn thấy chỉ số P/E (Giá / thu nhâp) quá thấp và quá hấp dẫn, nên họ nhanh chóng mua vào cổ phiếu khi nhìn thấy lợi nhuận ở mức đỉnh cao, chính điều này làm cho nhiều nhà đầu tư thua lỗ bởi tính chu kỳ kinh doanh. Ngược lại, trong những năm khó khăn, giá cả sụt giảm mạnh trong khi hàng tồn kho lại cực lớn do nông dân mở rộng quá nhanh diện tích trồng dẫn đến dư cung quá nhiều hoặc tình hình kinh tế khó khăn, điều này khiến cho lợi nhuận của các cổ phiếu chu kỳ lao dốc dẫn đến tỷ lệ P/E (Giá / thu nhập EPS) lên mức rất cao vài chục lần, thậm chí là thua lỗ nặng. Thường lúc này, hàng tồn kho đã bị bán tháo, nông dân và thương lái cũng chán nản không mở rộng diện tích trồng nữa, sau đó tình hình giá cả ấm dần lên do thiếu cung. Một chu kỳ mới lại mở ra, một cơ hội mới để bắt đầu mua vào bởi những nhà đầu tư nhiều kinh nghiệm.
